Twee derde van de zorgverleners voelt zich onvoldoende geschoold op het gebied van palliatieve zorg.
De huidige zorg en opleiding is teveel ingericht op het beter maken van mensen, maar minder op het ondersteunen van mensen die niet beter worden. 28% van de patiënten mist na het slechtnieuwsgesprek hulp van zorgverleners in het ziekenhuis, waarbij patiënten vooral behoefte hebben aan een vast aanspreekpunt, aandacht voor naasten en advies over psychische klachten (NFK 2018). Uit onderzoek van Nivel uit 2020 onder zorgverleners blijkt dat bijna twee derde zich onvoldoende geschoold vindt op het gebied van palliatieve zorg.
De afgelopen jaren is hier veel in geïnvesteerd door o.a. het programma O²PZ. Juist nu palliatieve zorg steeds prominenter een plek in het onderwijs krijgt, is er een tekort aan docenten die didactisch geschoold zijn op dit thema.
Daarnaast zijn de huidige zorgprofessionals nog niet of nauwelijks opgeleid op het gebied van palliatieve zorg tijdens hun opleiding. Het maakt geen standaard onderdeel uit van mbo-, hbo- en wo-opleidingen. Om de zorgprofessionals te scholen zijn er dus ook meer docenten en opleiders nodig die hierop toegerust zijn; zowel op didactisch vlak als op inhoud.
Om de groeiende groep mensen met ongeneeslijke kanker passende zorg te kunnen bieden, is ScholingPZ opgestart.
Het programma omvat drie projecten:
Docentenprofiel palliatieve zorg
De doelstelling van project één is het opstellen van een docentenprofiel Palliatieve Zorg, dat als kader dient waaraan een docent palliatieve zorg zou moeten voldoen. Potentiële docenten worden hier actief bij betrokken.
Professionalisering docenten
Alle mbo, hbo en wo opleidingen en alle bij- en nascholingen, dienen te beschikken over professionele en deskundige docenten die kwalitatief goed onderwijs in palliatieve zorg kunnen geven. Hier is aandacht voor in project twee.
Landelijke uniforme basisscholing
In project drie wordt een landelijke, uniforme bij- en nascholing palliatieve zorg bij ongeneeslijke kanker ontwikkeld en uitgerold. Deze wordt tijdens de subsidieperiode (grotendeels) kosteloos aangeboden. De scholing wordt geaccrediteerd.
Voor wie is dit programma?
Voor dit programma onderscheiden we twee doelgroepen:
(Potentiële) docenten palliatieve zorg
- Scholing voor docenten (opleiders) die les geven in het huidige curriculum wo-bachelor en master Geneeskunde onderwijs en wo+ vervolgonderwijs, Verpleegkundig specialisten (MANP) en Physician Assistants (PA) en docenten die lesgeven in bij- en nascholingen van het wo en wo+-onderwijs. (Docent didactische deskundige en docent palliatieve zorg deskundige/docent deskundige specifiek gebied).
- Scholing voor docenten die lesgeven in het basiscurriculum mbo-onderwijs voor verzorgenden en verpleegkundigen en het hbo-bachelor onderwijs voor verpleegkundigen. (Docent didactische deskundige).
- Scholing voor docenten die lesgeven in bij- en nascholingen van het mbo-onderwijs voor verzorgenden en verpleegkundigen en het hbo-onderwijs voor verpleegkundigen. (docent palliatieve zorg deskundige/ docent deskundige specifiek gebied).
Huidige zorgverleners in het oncologisch werkveld of werkzaam met oncologische zorgvrager in de gehele eerste en tweede lijn
- Verzorgenden;
- Verpleegkundigen, niveau 4;
- Verpleegkundigen, niveau 6;
- Verpleegkundig specialisten
- Basisartsen
- Specialisten; 1ste en 2de lijn.
De doelgroepen binnen de landelijke scholing zijn nog niet definitief vastgesteld.
Wat willen we met het programma bereiken?
- Een verbeterd kennis- en vaardigheidsniveau rondom palliatieve zorg bij zorgprofessionals
Ongeneeslijke kanker heeft een enorme impact op patiënten en hun naasten. Zij gaan een fase in waarin behoefte is aan passende zorg die aansluit op de eigen waarden, wensen en behoeften.
Dit programma heeft tot doel dat arts en zorgverlener nog beter beschikken over de competenties die nodig zijn aan deze vraag te voldoen. Competenties als kennis, vaardigheden en attitude over fysieke problemen, psychische, sociale en zingeving. De aspecten die horen bij het traject van ongeneeslijke kanker. Daar hoort dan ook bij effectief communiceren en samenwerken met de patiënt, naasten én met collega-zorgverleners.
- Meer aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van scholing palliatieve zorg
Zorgprofessionals – huidige en aankomende – hebben behoefte aan didactisch en inhoudelijk geschoolde docenten die beschikken over de kennis en vaardigheden met betrekking tot scholing palliatieve zorg. Dit programma heeft tot doel docenten hierin in verder ontwikkelen; er is aandacht voor de didactische vaardigheden van de docent en voor de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van palliatieve zorg.
De ambitie is om een docentenpoule van 480 docenten zo snel mogelijk te laten starten met het nascholen van zoveel mogelijk zorgverleners. Concreet kan dan op korte termijn 13% van de oncologische zorgverleners bijgeschoold zijn en de opgedane kennis direct inzetten.
- Nu opleiden om passende zorg te kunnen bieden
Waar nu nog jaarlijks in Nederland ruim 43.000 mensen overlijden aan de gevolgen van ongeneeslijke kanker of een andere ongeneeslijke ziekte, zal dit met de verdubbeling van de vergrijzing toenemen tot meer dan 60.000 patiënten per jaar. De afgelopen decennia is de mediane overleving bij patiënten met uitgezaaide kanker, maar met een maand toegenomen. Het is een utopie dat de palliatieve fase met uiteindelijk overlijden door kanker in de nabije toekomst niet meer zal bestaan. Daarmee wordt het belang van goede palliatieve zorg des te meer onderstreept.
Om snel op deze zorgvraag in te kunnen spelen, bundelt ScholingPZ krachten met O²PZ, onderwijsinstituten en zorginstellingen, om een scholingsprogramma voor zowel docent als zorgverlener te ontwikkelen en landelijk uit te rollen.
Uitgangspunten
Voor het gehele programma gelden de volgende uitgangspunten:
- Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande onderwijsstructuren, organisaties, scholingen en onderwijsmateriaal voor palliatieve zorg bij ongeneeslijke kanker.
- Er wordt voortgeborduurd op bestaande landelijke en regionale samenwerkingsverbanden binnen palliatieve zorg en het project wordt actief onder de aandacht gebracht van de landelijke oncologische netwerken, zowel het deel over de docenten als de bij- en nascholing.
- Er wordt verbinding gezocht met projecten vanuit bijvoorbeeld FMS Opleiden 2025 en Rollen van de arts in 2040 (KNMG).
- Onderwijs in palliatieve zorg wordt nu door verschillende aanbieders op verschillende manieren en aan diverse doelgroepen aangeboden. Samenwerking is er al op vele terreinen, maar door het aanbod van de aanbieders naast elkaar te leggen en de aanbieders te betrekken bij de ontwikkeling van de landelijke scholing, ontstaat nog meer verbinding om in gezamenlijkheid hoge kwaliteit te kunnen bieden.
- Zodra de landelijke scholing gereed is wordt deze vrijgegeven, zodat alle partijen deze scholing kunnen aanbieden. Afnemers maken dan vervolgens zelf de keuze waar zij deze scholing willen volgen.
Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen?
Wij versturen regelmatig een nieuwsbrief met de laatste updates rondom het programma. Meld u aan om als eerste op de hoogte te zijn van de voortgang!
Contact
Programma Scholing Palliatieve Zorg
Amsterdam UMC, locatie VUmc, Van der Boechorststraat 7
1081 BT Amsterdam / Postbus 7057 1007 MB Amsterdam
