Samen in de schoolbanken: de kracht van incompany-scholing
In gesprek met projectleider Marjolein van Meggelen
Marjolein van Meggelen is projectleider van het deelproject Scholing zorgverleners van de Basisscholing Palliatieve Zorg, gesubsidieerd door KWF. De projectgroep draagt zorg voor de inhoud en vorm van de scholing en onderhoudt contacten met de expertisegroep. Samen zorgen ze voor koppeling van de juiste expertises, zodat de scholing op zoveel mogelijk plekken en manieren gegeven kan worden. Het scholen van deze professionals gebeurt in toenemende mate incompany. ‘Deze manier van scholing bevordert het kennisdelen, maar ook het enthousiasme om palliatieve zorg samen beter te organiseren.’
Met een achtergrond als verpleegkundige en jarenlange ervaring als consulent palliatieve zorg, staat Marjolein met één been in de praktijk en met het andere in het onderwijs. Deze combinatie stelt haar in staat een brug te slaan tussen beleid, onderwijs en praktijk. Haar betrokkenheid komt voort uit een sterke innerlijke overtuiging. ‘Ik zie het als mijn roeping het evangelie van palliatieve zorg te verspreiden’, lacht ze. ‘Lange tijd heb ik met de voeten in de klei gestaan en tot op de dag van vandaag ben ik omringd door zorgverleners. Ik voel het als mijn taak kennis over te dragen. Op welke manier, dat maakt me niet zoveel uit. Maar als er iets op mijn pad komt waarvan ik vind dat het bij me past, dan doe ik het meteen. Dat geldt ook voor het programma Basisscholing Palliatieve Zorg.’
Kennis toepassen in dagelijks werk
Volgens Marjolein moet scholing in palliatieve zorg verder gaan dan alleen kennisoverdracht. ‘Attitude en vaardigheden zijn minstens zo belangrijk, want je moet die kennis kunnen toepassen in een situatie die vaak complex en emotioneel beladen is’, zegt ze. ‘Je kunt nog zo’n knappe bol zijn, maar hoe pas je je kennis toe bij je patiënt? Die patiënt die misschien nog een jong gezin heeft of die juist helemaal niemand om zich heen heeft. Dat wil ik mensen leren.’
En dat is nodig, stelt Marjolein. ‘De kennis is gewoon nog onvoldoende. De overheid kan wel uitspreken dat palliatieve zorg generalistische zorg is, maar er is een hele grote groep zorgverleners die er gewoon geen les in heeft gehad. Ik heb recent in de regio overleg gehad met mensen die me wezen op het opleidingsprofiel Bachelor of Nursing 2030. Daar staat het woord palliatieve zorg helemaal niet in! Ook in een vergelijkbaar profiel voor het mbo is het woord niet te vinden. Dat benadrukt weer mijn motivatie een bijdrage te leveren aan de Basisscholing Palliatieve Zorg.’
Aanvragen voor incompany-scholingen nemen toe
‘Werken voor de scholing betekent voor mij niet alleen kennisdeling, maar ook verbindingen leggen en netwerken. De juiste expertises aan elkaar koppelen, zodat de scholing op zoveel mogelijk plekken en manieren gegeven kan worden. Zo zien we in toenemende mate aanvragen voor een in-company-scholing. Organisaties als verpleeghuisgroepen, thuiszorginstellingen en ziekenhuizen zien aan de accreditatiepunten dat onze scholing kwalitatief goed is maar niet duur door de subsidie van KWF. Dat is voor hen een mooie kans.’
‘Het leuke van een in-company-scholing is dat je samen met je collega’s in de schoolbanken zit. En dat je samen de kans krijgt je te verdiepen in onderwerpen waarin je hart ligt. Soms ken je die collega’s niet eens zo goed; dan is het mooi om te horen hoe zij hun werk doen. Bovendien bevordert het kennisdelen en ook het enthousiasme om dingen beter te gaan doen in de eigen organisatie. Bovendien heb je geen reistijd en kan de scholing worden aangepast aan specifieke eisen. Zo kun je werken met je eigen casuïstiek.’
Het is ook mogelijk de Basisscholing Palliatieve Zorg individueel te volgen. Kijk voor het volledige aanbod op de website.
Over Marjolein
Marjolein is studieleider post-hbo Palliatieve zorg aan Hogeschool Utrecht en ambassadeur van het onderwijsknooppunt van regio Utrecht, Septet. Daarnaast heeft ze jarenlange ervaring als consulent bij het PalliatieTeam Midden Nederland. Vorig jaar leidde ze het deelproject Docentenprofiel Palliatieve Zorg 2.0, waarin ze de gewenste competenties in kaart bracht voor docenten die onderwijs palliatieve zorg geven in het mbo, hbo, wo(+) en bij- en nascholingen. In haar rol als projectleider van de projectgroep Scholing Palliatieve Zorg zet zij zich in voor inhoudelijke ontwikkeling en brede implementatie van deze scholing, in nauwe samenwerking met een expertisegroep.
‘Scholing smaakt naar meer’
Marjolein en haar team werken intensief samen met de netwerkcoördinatoren palliatieve zorg in het hele land. ‘Er is veel gedaan om de scholing onder de aandacht te brengen’, vertelt ze. ‘Dat heeft effect, we zien nu ook aanmeldingen van instellingen die nog niet zo nauw samenwerkten met de netwerken. Dat betekent dat er veel ervaringen worden gedeeld door mensen die de scholing zelf hebben gevolgd. Inmiddels hebben we ruim tweehonderd docenten kunnen scholen, dus dat is een prachtig resultaat.
Daarnaast besteden we veel aandacht aan de evaluatie van de scholing. Dat doe ik samen met senioronderzoeker Annika van der Plas van Amsterdam UMC en de cijfers die daar uitrollen zijn wat mij betreft boven verwachting. Daar geniet ik van: dat je hoort dat deelnemers de scholing leerzaam en relevant vinden en dat het naar meer smaakt.’
‘Die leergierigheid geeft mij hoop, want voor mij is het belangrijkst dat palliatieve zorg een goede plek krijgt in de zorg die wij met z’n allen aanbieden. Dat de patiënt centraal staat binnen alles wat mogelijk is, maar ook binnen hetgeen onmogelijk is. Want we worden geconfronteerd met zorgtekorten en met slimme manieren van werken. Met weinig mensen toch kwalitatief goede zorg leveren is een hele opgave. Dat geldt natuurlijk voor alle zorg, maar palliatieve zorg speelt er een grote rol in. Vooral omdat het een grote eenmaligheid kent: je kunt het niet meer overdoen.’
‘Bovendien wordt de omvang van de groep mensen die palliatieve zorg behoeft vaak onderschat. Men is zich daar niet van bewust en daarom is het ook zo moeilijk de juiste mensen voor de scholing te benaderen: ze zijn onbewust onbekwaam. Ons doel is ze onbewust bekwaam te maken, zodat ze de scholing gaan volgen. Ik denk dat dat onze grootste uitdaging is.’
‘Palliatieve zorg is nooit ver van je bed’
‘Daarnaast ligt er een uitdaging in het betrekken van zorgverleners die vinden dat palliatieve zorg te ver van hun bed is, omdat ze de link leggen met terminale zorg. De palliatieve fase start als je gehoord hebt dat je niet meer beter wordt en dat geldt dus voor alle mensen met chronische ziekten. Of het nu gaat om COPD, spierziekten, hartfalen, diabetes, dementie, noem maar op. Hoewel het soms heel lang kan duren voor iemand daadwerkelijk overlijdt, is de palliatieve fase toch echt gestart. Daar hebben bijna alle zorgverleners mee te maken en ik zie het als een van onze taken ze daarvan bewust te maken.’
Marjolein heeft tot slot nog een boodschap voor alle zorgverleners: ‘Blijf nieuwsgierig! Probeer je te blijven verwonderen en ontwikkel jezelf. Als je dat samen met je collega’s doet, blijf je je altijd bewust van je handelen. Waarom vind jij dit en wat vind ik daarvan? Ga in gesprek met elkaar én met de patiënt. Wat wil hij zelf? Een mooi voorbeeld: ooit vertelde een oncoloog mij dat hij tegen zijn patiënten zei: ‘We gaan de komende periode veel tijd met elkaar doorbrengen. Hoe wilt u dat ik met u omga?’ Dat is voor mij passende zorg.’
Meer informatie
Meer informatie over de Basisscholing Palliatieve Zorg voor zorgverleners vindt u op deze pagina.
Contact
Programma Scholing Palliatieve Zorg
Amsterdam UMC, locatie VUmc, Van der Boechorststraat 7
1081 BT Amsterdam / Postbus 7057 1007 MB Amsterdam