‘Ik hoop dat we ons in de toekomst nog meer kunnen richten op interdisciplinaire samenwerking en opleiding. Palliatieve zorg vanuit verschillende beroepsgroepen is ontzettend waardevol. Dan heb ik het niet alleen over artsen en de verpleegkundige beroepsgroep, maar bijvoorbeeld ook fysiotherapeuten en geestelijke verzorgers. Ik zou er zelfs de informele zorg bij willen betrekken. Door de druk op de zorg, krijgen we tegenwoordig veel meer te maken met naasten, mantelzorgers en vrijwilligers. Zo wordt palliatieve zorg een maatschappelijk vraagstuk, dus moeten we met de hele samenleving kijken hoe we deze zorg op een menswaardige manier kunnen inrichten. De professionele zorg kan het gewoon niet alleen. Ook hierin kan de basisscholing een rol spelen. Het draagt bij aan bewustwording op allerlei vlakken en op allerlei niveaus. Als je enthousiasme na de scholing is aangewakkerd, kun je een echte kartrekker worden binnen je organisatie.’

Naast het belang van interdisciplinair werken benadrukt Sjaak dat er meer dingen zijn die palliatieve zorg naar een hoger plan kunnen tillen. ‘Wat mij betreft is proactieve zorgplanning essentieel’, zegt hij. ‘Als zorgverlener ben je opgeleid om te reageren op situaties. Zo hol je vaak achter de feiten aan. Vooruitdenken over zorg is vaak het laatste waar je aan toe komt, want onze to-do-lijstjes komen vaak al niet eens af. Ik snap dus heel goed dat het lastig is stil te staan bij wat er mogelijk op je afkomt, want je bent immers nog bezig met de problemen van vandaag. Maar als je het dicht bij de praktijk houdt, hoeft vooruitplannen echt niet veel tijd te kosten. Blijf dicht bij je patiënt, bekijk wat de huidige situatie en de diagnose zijn en bedenk wat er zou kunnen gebeuren. Schrijf dat kort op in een zorgplan en breng het eens in in een MDO. Zo voorkom je crisissituaties en draag je bij aan het welzijn van je patiënt en daarmee ook aan je eigen welzijn en die van je collega’s.’