Maak kennis met de Adviesraad
An Reyners: ‘Basiskennis borg je op de werkvloer’
Scholing Palliatieve Zorg is een programma waarbij veel partijen zijn betrokken. Een belangrijke partner is onze adviesraad, die inhoudelijke beslissingen neemt en richting geeft aan de projecten. De raad bestaat uit experts uit verschillende vakgebieden en in deze serie stellen we ze aan u voor. Dit keer spreken we met hoogleraar prof. dr. An Reyners, internist-oncoloog, lid van het palliatief team aan het UMCG en voorzitter van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg (EPZ).
An Reyners houdt zich al zo’n twintig jaar bezig met palliatieve zorg. Toen ze in 2005 met haar opleiding bezig was, werd het vuurtje aangewakkerd. ‘Ik kwam terecht in een situatie met een palliatieve patiënt, waarvan de huisarts niet wist wat hij moest doen’, legt Reyners uit. ‘Eigenlijk wist ik dat ook niet goed; het was in mijn opleiding nauwelijks aan bod gekomen. Ik ben toen als verdieping naar het St. Christopher’s Hospice Londen gegaan, om te kijken hoe palliatieve zorg daar werd vormgegeven. Dat leidde ertoe dat ik bij terugkomst een fellowship van twee jaar heb aangevraagd bij KWF en gehonoreerd kreeg. Ik mocht mij verdiepen in de palliatieve zorg. Twee jaar later ben ik begonnen met het delen van die kennis.
Coschap palliatieve zorg
Sindsdien is er veel veranderd. Reyners: ‘Het onderwijs in palliatieve zorg was toen veel minder ingebed dan nu, vooral in de basisopleiding. Op dit moment is palliatieve zorg bij ons in de regio goed geïntegreerd. We hebben een curriculum waarin dat vanaf de bachelor wordt opgebouwd en in de master hebben we nu zelfs een coschap palliatieve zorg in het UMCG. Er is in Groningen een grote groep mensen die dit een warm hart toedraagt en dit ook vanzelfsprekend vindt. Toen ik begon, gaf ik slechts één college in het oncologieblok, een introductie over wat palliatieve zorg precies was. Inmiddels hebben we een hele week over de dood in de bachelor. Dat was primair het initiatief vanuit de huisartsengeneeskunde en ook de intensive care draait daarin mee. Palliatieve zorg is bij ons dus allang niet meer alleen onderdeel van de oncologie.’
Reyners is optimistisch. ‘Ik denk dat palliatieve zorg in de medische opleidingen redelijk goed is verankerd. Het niveau waarop we onderwijs geven wordt steeds hoger en we kunnen steeds dieper in de materie duiken, omdat de basis al veel beter is gelegd. Als ik kijk naar mijn primaire werkveld, de arts-assistenten, dan is daar echt veel meer kennis dan tien jaar geleden. Dat is een goede ontwikkeling, maar het is een misvatting om te denken dat het alleen maar gaat om kennis over palliatieve zorg. Wat we het liefst willen, is artsen opleiden die weten wanneer en waar ze hulp kunnen vragen. Artsen die vanuit verschillende domeinen naar de patiënt kijken. Palliatieve zorg is daar een onderdeel van’, aldus Reyners.
Bewust zijn van wat je doet
Anja: ‘We moeten ons realiseren dat veel zorg die we verlenen, palliatieve zorg is. Je hoeft het palliatief team niet overal voor in te schakelen. Het meeste doe je zelf, voor je eigen patiënten. Het gaat erom dat je bewust bent van wat je moet doen. En daarvoor is deze scholing uitermate belangrijk: bewustwording. En het is jammer dat dat nodig is. Je zou kunnen zeggen dat we nog steeds in de beginfase zitten van het Nationaal Programma Palliatieve Zorg uit 2014. Pijler 1: bewustwording. Dat is er nog steeds niet voldoende. Misschien klink ik pessimistisch, omdat er al heel veel mooie dingen zijn gedaan en ook successen zijn behaald. Maar soms krijg ik het idee dat nog niet iedereen die eerste stap gezet heeft.’
Jenske beaamt dat. ‘Maar ik denk dat dat ook komt omdat de term palliatieve zorg nog steeds afschrikt’, zegt ze. ‘Kijk, dat iemand die ongeneeslijke kanker heeft en op een bepaald moment in de palliatieve fase komt, dat snapt iedereen. Maar aan die hele grote groep kwetsbare ouderen lever je ook palliatieve zorg en niemand noemt dat zo.’
Inhaalslag
Voor de studenten van nu is de Scholing Palliatieve Zorg dan ook niet interessant, zegt Reyners. ‘Ik denk dat deze scholing geschikt is voor mensen die langer geleden een basisopleiding hebben gehad. Zij hebben hun kennis vooral vergaard door te doen en maken met deze scholing een inhaalslag wat betreft hun theoretische basiskennis. Degenen die net van de opleiding komen, hebben meer theoretische kennis, dus dat kan elkaar alleen maar versterken.’
Reyners ziet de scholing in de nabije toekomst verdwijnen. ‘Borging van deze scholing is geen kwestie van die scholing maar blijven geven’, legt ze uit. ‘Je borgt die kennis op de werkvloer, simpelweg door te blijven doen. We streven allemaal naar een bepaalde kwaliteitsnorm en de ontwikkelingen die nu landelijk gaande zijn, zorgen voor die borging. Er is een sterke lijn gaande van proactieve zorgplanning. Om dat als generalist te kunnen doen, moet je weten hoe je dat invult. Zo borgen we dat er zorgverleners zijn die daar ook kennis van hebben. Aan de ene kant heb je mensen die dat in de basisopleiding leren en aan de andere kant zorgverleners die zich realiseren dat het ze aan kennis ontbreekt. Die zoeken een bijscholing.’
Basisscholing niet meer nodig
Reyners: ‘Kortom, als alles loopt zoals het zou moeten, hebben we deze scholing na verloop van tijd niet meer nodig. Je hoopt natuurlijk dat de basiskennis uit deze scholing geborgd is met de aanpassingen van de curricula. Dat verzorgenden, verpleegkundigen en artsen dit al aangeleerd krijgen tijdens hun opleiding. Dan blijft er in de toekomst alleen nog ruimte voor verdiepende bij- en nascholingen.’
Contact
Programma Scholing Palliatieve Zorg
Amsterdam UMC, locatie VUmc, Van der Boechorststraat 7
1081 BT Amsterdam / Postbus 7057 1007 MB Amsterdam
